Co to jest karta pojazdu? W jaki sposób była wydawana i do jakich pojazdów?

Każdy samochód zarejestrowany w naszym kraju po 1 lipca 1999 roku musi mieć wydaną kartę pojazdu. Wówczas weszła w życie wprowadzająca taki obowiązek nowelizacja ustawy Prawo o ruchu drogowym. Choć dla wielu osób KP jest przejawem przerostu biurokracji nad zdrowym rozsądkiem, to w praktyce dokument ten jest tak naprawdę jedynym, bezpłatnym źródłem istotnych informacji na temat konkretnego egzemplarza samochodu, jego historii, liczby właścicieli itp.

Z KP jest trochę tak jak z księgą wieczystą konkretnej nieruchomości. Dzięki zapisom w księgach wieczystych potencjalny nabywca danej nieruchomości może sprawdzić jacy byli jej poprzedni i aktualni właściciele, ilu ich było, czy dana nieruchomość nie ma obciążeń prawnych, czy od momentu powstania nie zmieniał się jej status czy rozmiar (np. rozbudowa) etc.

Podobnie jest z kartą pojazdu. Co do zasady dokument ten powstał by ograniczyć praktyki ukrywania “wstydliwych” faktów z historii sprzedawanego pojazdu przez nieuczciwych handlarzy. KP wyglądem przypomina np. paszport – dokument ten ma postać czerwonej książeczki zawierającej szereg informacji. Jakie to informacje?

Co zawiera karta pojazdu?

Wiele informacji z dowodu rejestracyjnego danego egzemplarza samochodu znajdziemy również na karcie pojazdu wydanej dla konkretnego auta. Takie wspólne dla obu dokumentów dane to marka, model, VIN, rok produkcji, liczba miejsc, pojemność i moc silnika, DMC i ładowność, rodzaj i przeznaczenie pojazdu oraz nr świadectwa homologacji. Karta pojazdu powinna zawierać również dane właścicieli – ich imiona i nazwiska, adresy zameldowania oraz numery PESEL.

Tym czego nie znajdziemy w dowodzie rejestracyjnym, a jest w karcie pojazdu to informacje nie tylko o pierwszej rejestracji (ta jest w dowodzie), ale również o kolejnych rejestracjach przy zmianie właścicieli. Oprócz tego karta pojazdu zawiera też informacje na temat ewentualnego wydania duplikatu tablic rejestracyjnych, a także informacje o wszelkich zmianach konstrukcyjnych pojazdu (np. założenie instalacji gazowej, montaż haka holowniczego, znacząca przeróbka auta), jak i informacje co do sposobu w jaki auto było wykorzystywane (przewóz osób, szkoła nauki jazdy etc.).

Warto też pamiętać, że karta pojazdu to dokument pojazdu, a nie jego właściciela. Ten sam dokument przechodzi przez kolejnych właścicieli. Każda karta pojazdu ma swój unikalny numer i jest niezbędna do tego, by auto po zakupie od kogokolwiek móc w ogóle przerejestrować na siebie. Sam proces sprzedaży nie może dojść do skutku, bo ten dokument jest niezbędny do sprzedaży pojazdu. Wyjątkiem są sytuacje, gdy w przypadku danego pojazdu nie wydano w ogóle karty pojazdu, albo sytuacja, gdy karta została zgubiona – czym zajmiemy się w dalszej części. Warto wiedzieć, że numer karty pojazdu przypisanej do konkretnego samochodu jest również widoczny w dowodzie rejestracyjnym pojazdu, na jego awersie w polu Nr karty pojazdu. Pokazujemy to na poniższej ilustracji:

Teraz skupmy się na tym w jaki sposób uzyskać KP.

Jak można było ją uzyskać?

Sposób uzyskania karty pojazdu był ściśle zdefiniowany w ustawie zależnie od tego w jaki sposób nabyliśmy auto. Jeżeli kupowaliśmy auto w polskim salonie, obowiązek wydania karty pojazdu spoczywał na dealerze, u którego kupowane było auto. Uwaga, w przypadku leasingu nie widzieliśmy karty na oczy, trafiała ona do właściciela, czyli leasingodawcy. W przypadku kredytu i zakupu auta na raty, dealer przekazywał kartę nabywcy auta.

Jeżeli zakupione auto było sprowadzone z zagranicy, jego właściciel musiał udać się do wydziału komunikacji. Następnie złożyć w urzędzie wniosek o wydanie karty pojazdu (ten obowiązek stracił moc po 4 września 2022 roku). Jeżeli kupujemy auto na rynku wtórnym, a dany samochód został zarejestrowany po 30 czerwca 1999 roku, a przed 4.IX.2022, musi on mieć KP. Dokument ten powinien przekazać nowemu właścicielowi jego poprzedni właściciel lub sprzedający.

Ile kosztowała karta pojazdu?

W momencie, gdy karta pojazdu pojawiła się w ogóle w Polsce pod koniec ubiegłego wieku wywołała olbrzymie kontrowersje ze względu na koszt jej wydania, który do 2006 roku wynosił aż 500 zł (przypomnę tylko że najniższa pensja w 1999 roku wynosiła niecałe 530 zł). W 2006 roku Trybunał Konstytucyjny ocenił, że Rozporządzenie Ministerstwa Infrastruktury ustalające tak wysoką kwotę było niezgodne z Konstytucją RP. W 2022 roku koszt wydania interesującego nas tu dokumentu to 75 zł oraz 50 groszy opłaty ewidencyjnej, łącznie 75,50 zł.

Karta pojazdu – nie dla wszystkich

Nie wszystkie samochody musiały ją mieć. Poniżej wymieniamy auta, które zgodnie z zapisem w ustawie Prawo o ruchu drogowym nie musiały posiadać takiej karty. Oto one:

• pojazdy należące do korpusu dyplomatycznego obcego kraju (zarejestrowane na charakterystycznych, “niebieskich” tablicach dyplomatycznych,
• auta pochodzące z licytacji majątku na rzecz Skarbu Państwa,
• auta sprowadzone lub zarejestrowane w kraju przed 1 lipca 1999 roku,
• pojazdy należące do sił zbrojnych obcego państwa (to się źle dziś kojarzy, ale w praktyce chodzi np. o samochody wojskowe NATO obecne w Polsce np. w ramach ćwiczeń),
• pojazdy zabytkowe (z charakterystycznymi, “żółtymi” tablicami).

Zgubiony dokument – co teraz?

Od początku obowiązku wydawania kart pojazdu nie istniał przymus wożenia tego dokumentu ze sobą. W praktyce wiele osób przy sprzedaży auta po wielu latach zwyczajnie zapominało, gdzie jest potrzebny dokument. Nie jest jakiś poważny problem. Wystarczyło, że przed zbyciem auta jego właściciel musi złożyć oświadczenie o utracie takiego dokumentu i złożenie wniosku o wydanie wtórnika. Na wydanie wtórnika trzeba poczekać do 30 dni (zwykle trwa to krócej). Niestety furtka w postaci możliwości wydania wtórnika była wykorzystywana przez nieuczciwych sprzedawców. “Gubili” oni kartę, by zataić niewygodne fakty w historii pojazdu. Choć teoretycznie da się kupić auto bez karty pojazdu, to podczas rejestracji w urzędzie i tak będzie potrzebne stosowne oświadczenie sprzedawcy o “zgubieniu” KP.

Co zamiast karty pojazdu? Historia pojazdu

Baza CEPiK udostępnia dane na temat konkretnych aut (bezpłatnie). Oprócz tego wiele osób może skorzystać z płatnych usług raportowania historii danego egzemplarza. Jednak karta pojazdu w przypadku wiekowych aut wciąż może okazać się cennym dokumentem. Co ją zastąpi?

Od 2014 roku w bazie CEPiK gromadzi się informacje na temat wskazań drogomierza każdego pojazdu poddanego obowiązkowym badaniom technicznym. Oprócz tego wskazania licznika przebiegu są odnotowywane podczas każdej kontroli drogowej danego pojazdu. Każdy potencjalny nabywca samochodu używanego zarejestrowanego w Polsce może dziś prześledzić historię danego egzemplarza za pomocą rządowej usługi Historia Pojazdu. Sprawdzenie historii konkretnego egzemplarza wymaga podania trzech informacji: numeru rejestracyjnego, numeru VIN konkretnego egzemplarza oraz datę pierwszej rejestracji pojazdu. W wygenerowanym na podstawie tak podanych danych raporcie otrzymamy informacje na temat m.in.: