W temacie opon całorocznych co opinia to inne zdanie. Jedni sobie chwalą, inni uważają to za fanaberię, jeszcze inni wręcz odradzają twierdząc, że to produkt dla nikogo. Gdzie leży prawda? Jak zwykle pośrodku. Opony całoroczne, jak każdy inny produkt, to rozwiązanie bardziej przydatne jednym, mniej przydatne innym. Wyjaśniamy kiedy ich wybór będzie optymalny.
Coraz więcej kierowców dobierając zestaw opon do własnego auta decyduje się na wybór opon całorocznych, zwanych też wielosezonowymi. Było to widać szczególnie w ubiegłym roku, kiedy to po pandemicznym zastoju w 2020 (kiepskie wyniki sprzedaży opon w ogóle, sprzedaż znacząco wzrosła w 2021 roku. Jednak tym, co szczególnie pokazuje zmianę preferencji właścicieli aut, jest znaczący wzrost liczby kupowanych opon wielosezonowych – nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Według danych Europejskiego Związku Producentów Opon i Gumy (ETRMA), wzrost sprzedaży opon całorocznych aż o 35% pokazuje, że użytkownicy bardziej je preferują niż opony zimowe (+9%).
Wymiana opon, zmiana kół – o czym należy pamiętać?
Opony całoroczne – kalkulowane ryzyko, czy pragmatyzm?
Jeszcze kilka lat temu opony całoroczne były traktowane zarówno przez producentów, jak i użytkowników jako swego rodzaju fanaberia. Ich parametry nie dawały jednolitych przesłanej za ich wyborem. Dziś sytuacja na rynku przedstawia się zupełnie inaczej – wielosezonowe modele ogumienia mają w swojej ofercie praktycznie wszyscy liczący się producenci i należące do nich oponiarskie marki. Rozwój technologii materiałowych i produkcyjnych sprawił, że w bardzo wielu sytuacjach wybór opon wielosezonowych jest wyborem pragmatycznym i optymalnym względem faktycznego wykorzystywania auta. Nie oznacza to jednak, że opony całoroczne są dobrym wyborem dla każdego.
Co decyduje o tym, że opona jest całoroczna? Nie napis “all seasons” na rancie opony, lecz obecność symbolu 3PMSF, bardziej nam znanego jako charakterystyczny płatek śniegu na tle trzech szczytów górskich. Tak oznaczona opona oferowana jako całoroczna faktycznie jest całoroczna także względem prawa. O co chodzi? Otóż w sezonie zimowym, w regionach, w których wymagana jest jazda na oponach zimowych, podróżowanie na oponach wielosezonowych oznaczonych wspomnianym symbolem jest legalne. Czy to oznacza, że opony zimowe czy letnie nie mają już sensu? Nic bardziej błędnego. Przyjrzyjmy się zatem samym oponom całorocznym, jak i ich wadom oraz zaletom.
Opony wielosezonowe – jak wyglądają, jakie mają parametry?
Niemal wszystkie opony całoroczne dostępne dziś w obrocie, to konstrukcje w znacznej mierze oparte na oponach zimowych. Jak wiemy, “zimówki” można łatwo rozpoznać po licznych lamelkach wykonanych z bardziej miękkiej gumy i zapewniających przyczepność na śniegu i lodzie. Z kolei opony letnie w ogóle nie mają lamelek, za to na ich bieżniku zobaczymy kilka szerokich, podłużnych rowków, których zadaniem jest wchłonięcie i odprowadzenie jak największej ilości wody z mokrego asfaltu np. w trakcie letniej burzy. Bieżnik opony wielosezonowej to połączenie wymienionych cech opon zimowych i letnich. Na całorocznej oponie znajdziemy i lamelki (choć nie tak gęsto rozmieszczone jak w oponie zimowej), a także podłużne rowki. Jednak w tego typu ogumieniu to nie tylko kształt bieżnika ma znaczenie (musi być dopasowany do najszerszego zakresu warunków pogodowych), ale również mieszanka gumowa, z której wykonana jest opona wielosezonowa musi zachowywać swoje parametry robocze w bardzo szerokim zakresie temperatur od ok. -30°C do +40°C.
Jak właściwie interpretować testy opon?
Opony całoroczne – zalety
Oczywistą zaletą opon wielosezonowych jest ich ekonomia. Możliwość korzystania z jednego zestawu opon przez cały rok to oszczędność wynikająca z konieczności posiadania tylko jednego zestawu opon zamiast kupna dwóch zestawów sezonowych. Zaoszczędzamy również na serwisie oponiarskim – nie ma potrzeby zmiany opon/kół przed rozpoczęciem kolejnego sezonu letniego lub zimowego. Owszem, zestawy całoroczne są nieznacznie droższe od ogumienia sezonowego (średnio), ale i tak zapłacimy znacznie mniej za jeden zestaw wielosezonowy niż dwa zestawy opon zimowych i letnich. Dodatkową oszczędność uzyskamy dzięki niższym kosztom składowania opon. Nie każdy ma garaż, czy inne miejsce, w którym może trzymać nieużywane w danym momencie opony. W efekcie wielu użytkowników opon sezonowych trzyma opony, których nie używają, w specjalizowanych magazynach uiszczając opłatę za ich przechowywanie. W przypadku opon całorocznych nie ma tego problemu, bo są one cały czas na kołach.
Trzeba jednak mieć na uwadze, że korzyść ekonomiczną uzyskamy pod warunkiem, że posiadany przez nas samochód nie jest intensywnie eksploatowany. W takim przypadku może się bowiem okazać, że w wyniku pokonania dużego dystansu w ciągu roku, zużycie opony jest na tyle znaczne, że i tak musimy zmienić zestaw. Niemniej biorąc pod uwagę, statystyki dotyczące wykorzystania aut osobowych w Polsce, średnie przebiegi samochodów prywatnych w naszym kraju są dość niskie i wynoszą niecałe 9 tys. km rocznie, co jest wartością niższą od średniej europejskiej (ok. 11,5 tys. km). Zatem jeżeli pokonujemy rocznie ok. 10 tys. km, nie mamy bardzo mocnego, sportowego auta, zakup opon całorocznych ma jak najbardziej sens ekonomiczny.
Kolejną zaletą opon wielosezonowych jest ich uniwersalność. W ostatnich latach pogoda w naszym kraju staje się coraz bardziej niestabilna, a płynne przejścia pomiędzy porami roku zanikają. Tej wiosny wielu kierowców zmieniło już opony na letnie, po czym okazało się, że spadł śnieg, były przymrozki i zrobiło się na drogach niebezpiecznie. Posiadanie zestawu całorocznego na kołach własnego auta niweluje takie ryzyko.
Paradoksalnie opony całoroczne mogą wielu kierowcom zapewnić również wyższy poziom bezpieczeństwa. Niektórzy jeżdżą na tyle mało, że używane przez nich opony sezonowe prędzej się zestarzeją niż faktycznie zużyją. W efekcie niektórzy wciąż mają na kołach opony z dobrym bieżnikiem, ale przestarzałe. Materiały, z których wykonane są opony ulegają zużyciu również w wyniku upływu czasu. Uważa się, że korzystanie z opony starszej niż 10 lat jest po prostu niebezpieczne. Wybierając opony wielosezonowe większe jest prawdopodobieństwo, że taki zestaw po prostu zużyjemy zanim stanie się on przestarzały, a do wymiany opon zużytych wielu niechętnych obligują możliwe mandaty za zużyte ogumienie.
O ogumieniu wielosezonowym warto pomyśleć również w przypadku zakupu używanego samochodu. Wiele aut używanych oferowanych jest z oponami nie nadającymi się do dalszej jazdy. Nie chcąc i tak już nadszarpniętego budżetu domowego nadwerężać koniecznością zakupu – w rocznej perspektywie – dwóch zestawów opon, dobrze jest pomyśleć o jednym zestawie całorocznym.
Opony całoroczne – wady
Z samego faktu “wielosezonowości” konkretnego typu ogumienia wynika kluczowa jego cecha. Opona całoroczna musi zachowywać rozsądne parametry w znacznie szerszym zakresie warunków pogodowych niż opony sezonowe. Przy czym słowo “rozsądne” jest tu kluczem do zrozumienia ich ograniczeń. To z kolei oznacza pewne kompromisy w zakresie ich skuteczności. W rezultacie opony całoroczne np. w skrajnych upałach, mają gorsze osiągi od dedykowanych opon letni. Co ciekawe, sytuacja odwrotna, czyli gorsze właściwości opon wielosezonowych zimą od dedykowanych opon zimowych, choć również się zdarza, nie jest już regułą. Według wielu testów (akurat oparłem się na testach niemieckiego automobilklubu ADAC), opony wielosezonowe w warunkach zimowych często dorównują, a niekiedy przewyższają skutecznością wybrane modele opon zimowych.
Nie zmienia to jednak faktu, że najlepsze opony sezonowe będą zawsze lepsze od jakiegokolwiek ogumienia wielosezonowego. Jeżeli mamy mocne auto, jeździmy dynamicznie, zdecydowanie lepiej zainwestować w odpowiedni dla danego auta zestaw opon sezonowych. Na przykład w przeprowadzonym przez ADAC w 2020 roku teście opon całorocznych uzyskane wyniki większości testowanych zestawów wielosezonowych w rozmiarze 235/55 R17 były co najwyżej wystarczające, co oznacza, że najlepsza opona wielosezonowa (we wspomnianym tym teście był to akurat model Continental AllSeasonContact) nie dorównuje jednak najlepszym oponom letnim w warunkach letnich, odbiega też od parametrów najlepszych opon zimowych zimą.
Opony całoroczne – wnioski końcowe
Zatem jeżeli co roku uwielbiasz wyjazdy w Alpy lub inne zaśnieżone rejony, zamiast ogumienia wielosezonowego lepszym wyborem może się okazać dobra opona zimowa. Jeżeli lubisz ostrzejszą jazdę, masz mocny, dynamiczny samochód, który lubisz czasem wyprowadzić na tor latem, dedykowana opona letnia o odpowiednich parametrach dla sportowych aut również będzie lepszym rozwiązaniem niż uniwersalna opona całoroczna. Zresztą w przypadku opon do naprawdę szybkich aut producenci doskonale zdają sobie sprawę z ograniczeń opon wielosezonowych. Np. wiele opon sportowych, niskoprofilowych, przeznaczonych do mocnych pojazdów nie jest w ogóle dostępnych w wersji wielosezonowej, a jedynie jako dedykowane ogumienie letnie.
Opony całoroczne to dobry wybór dla osób, które nie pokonują dużych rocznych przebiegów (poniżej 15 000 km) i nie przemieszczają się w rejony o bardzo trudnych warunkach w sezonie. Jeżeli korzystasz z samochodu głównie w mieście, zimą spodziewasz się co najwyżej błota pośniegowego, to wybór ogumienia całorocznego będzie po prostu dobrym wyborem, zapewniającym z jednej strony odpowiedni poziom bezpieczeństwa na drodze, a z drugiej oszczędności w domowym budżecie.
Na koniec jeszcze jedna rada. Dzięki oponom całorocznym nie musisz już dwa razy w roku odwiedzać warsztatu oponiarskiego w celu dokonania przekładki ogumienia. Niemniej niech nie zwalnia Cię to całkowicie z obowiązku sprawdzenia stanu opon co jakiś czas. Wykwalifikowany specjalista oceni stan bieżnika, doradzi, czy konieczne będzie wyważenie kół, a także – w przypadku specyficznych objawów zużycia bieżnika – wykryje nieprawidłowości w układzie zawieszenia czy w układzie kierowniczym. Opony to jedyny element, który trzyma Twoje auto na drodze i zapewnia przyczepność, a tym samym, bezpieczeństwo. Warto o nie dbać.