Subskrybuj nas

Zapisz się na nasz newsletter

Subskrybuj
Subskrybuj nas

Zapisz się na nasz newsletter

Ile kosztuje czołg i jego eksploatacja?

Ile kosztuje czołg? Zdradzimy wam, że supersamochody są… znacznie tańsze. Czołgi oprócz kosztów zakupu pochłaniają krocie w eksploatacji.
Ile kosztuje czołg? Czas poznać odpowiedź na to pytanie na przykładzie konkretnych modeli (fot. Shutterstock)

Konflikt zbrojny rozgrywający się tuż za naszą wschodnią granicą jest doskonałym przykładem potwierdzenia pewnej maksymy znanej doświadczonym wojskowym: Logistyka nie wygrywa bitew, ale decyduje o losach wojny. Czołg to potężna broń, ale też bardzo wymagająca i droga. Ile zatem kosztuje czołg? Ile pali czołg? Jakie są koszty wybranych części zamiennych? Co z trwałością? Przyglądamy się kosztom na przykładzie typów pojazdów eksploatowanych przez Polskę i Ukrainę.

Zobacz też pojazdy wojskowe Polskich Sił Zbrojnych

Ile kosztuje czołg T-72?

Ukraiński T-72 podczas ćwiczeń w 2018 roku (fot. Ministerstwo Obrony Ukrainy)

To stosunkowo najtańsza (choć nie znaczy, że tania) konstrukcja w naszym zestawieniu. T-72 jest konstrukcją już dość wiekową. Opracowano go w Związku Radzieckim w latach 60. XX wieku. Produkcję uruchomiono w 1968 roku, a oficjalnie do służby w Armii Czerwonej pierwsze egzemplarze trafiły w 1973 roku. Czołg ten produkowany przez radzieckie (dziś rosyjskie) zakłady Uralwagonzawod trafiał praktycznie do wszystkich armii Układu Warszawskiego, był również produkowany w wielu innych lokalizacjach. Nic zatem dziwnego, że mamy go zarówno w Polsce (sporą część przekazaliśmy Ukrainie), jak też służy on również na Ukrainie. Koszt pojedynczego egzemplarza tego czołgu waha się od niecałego miliona dolarów do ponad 2 mln USD, zależnie od wersji, poziomu wyposażenia, etc. Niektóre źródła podają też kwotę 2,4 mln dolarów za sztukę. Z jednej strony dla wielu z nas olbrzymia kwota, z drugiej – to jeden z najtańszych, wciąż produkowanych czołgów świata.

Rosyjski T-72 zniszczony w trakcie rosyjskiej inwacji na Ukrainę (fot. mvs.gov.ua)

Nic dziwnego, że był szalenie popularny w wielu państwach Azji, czy Afryki. Załoga czołgu liczy trzy osoby. T-72 jest konstrukcją stosunkowo lekką (niecałe 45 ton w wersji T-72A), wyposażoną w pancerz stalowo-kompozytowy z osłoną reaktywną ERA. Napędzany jest przez 12-cylindrowy diesel w układzie V o mocy w najsilniejszym wariancie 1130 KM (bazowo 780 KM). Spalanie? Na równej, utwardzonej drodze T-72 może spalić 350-400 l paliwa na każde 100 km. Przegląd? Musi być wykonany po każdej jeździe. Choć czołg jest wyjątkowo odpornym na ataki i opancerzonym pojazdem, to wcale nie jest jakoś specjalnie trwały – resurs operacyjny jego gąsienic to jakieś… 3 tys. km., a koszt ich wymiany na używane, przekracza 30 tys. zł.

Ile kosztuje czołg M1A2 Abrams?

W lutym bieżącego roku media obiegła wiadomość o planach zakupu przez Polskę 250 sztuk czołgów M1A2 Abrams w najnowocześniejszej specyfikacji SEPv3. Cena pojedynczego egzemplarza tej bardzo nowoczesnej konstrukcji oscyluje wokół kwoty 9 mln dolarów. Oczywiście hurtowe zakupy (a za takie można uznać plany naszego rządu) pozwalają negocjować zarówno cenę jednostkową, jak i pakiet opcji dodatkowych. Abrams nie jest konstrukcją nową, pierwsze egzemplarze pierwszej generacji (M1) zaczęły być produkowane w 1979 roku! Jednak konstrukcja tego czołgu okazała się bardzo podatna na modernizacje, ponadto jest to jeden z najlepiej sprawdzonych czołgów w realnych warunkach bojowych – nic dziwnego, Abramsy różnych wersji walczyły dwukrotnie w Iraku, brały udział w walkach w Afganistanie, czy Jemenie (gdzie walczyły saudyjskie Abramsy).

M1A2 Abrams podczas ćwiczeń na Litwie w 2016 roku (fot. Karolis Kavolelis / Shutterstock)

Wersja SEPv3 to daleko zmodernizowana generacja M1A2, wyposażona m.in. w zupełnie nowy system zarządzania stanem pojazdu, ulepszoną komunikację, zmodernizowany pancerz nanokompozytowy, mocny napęd (turbina gazowa – jak we wszystkich Abramsach – o mocy 1500 KM) wspomagany dodatkowymi zespołami zasilającymi. Czołg jest znacznie cięższy od T-72, wersja M1A2 SEPv3 waży 66,8 ton. Załoga jest czteroosobowa. Zaletą turbiny gazowej jest możliwość zasilania takiego silnika różnymi paliwami, wadą – duże zużycie paliwa. Abrams mieści 1909 l paliwa, co w trybie offroad starcza mu na… 200 km. Jak łatwo wyliczyć w terenie Abrams pali nawet ponad 900 l paliwa na każde 100 km.

Ile kosztuje czołg T-64 BM Bułat?

T-64BM2 Bulat podczas parady z okazji dnia niepodległości Ukrainy w 2021 roku (fot. VoidWanderer / Wikimedia)

T-64 BM Bułat, choć jest czołgiem opartym na starym czołgu radzieckiej konstrukcji T-64 jest w istocie jego daleko rozwiniętą modernizacją przeprowadzoną wyłącznie własnymi siłami produkcyjnymi Ukrainy. W przypadku T-64 było to o tyle łatwiejsze, że od zawsze ten czołg był produkowany przez Fabrykę Małyszewa w Charkowie – ukraińskim mieście. Zatem po uzyskaniu niepodległości Ukraina nie straciła żadnych kompetencji w zakresie rozwijania tej konstrukcji. BM Bułat jest czołgiem produkowanym od 2005 roku, napędza go 5-cylindrowy silnik wysokoprężny o mocy 850 KM z transmisją mechaniczną.

Ukraiński T-64BM podczas ćwiczeń (fot. Ministerstwo Obrony Ukrainy)

Masa tego czołgu to 45 ton, załogę stanowią 3 osoby. BM Bułat zawiera wiele elementów, które były nieobecne w oryginalnym, poradzieckim T-64. Przykładem może być autorski, ukraiński pancerz reaktywny “ніж” (z ukr. “nóż”). W najnowszej wersji Bułaty zaczęto w 2019 wyposażać również w nowoczesny celownik termowizyjny, system kierowania ogniem, czy system informacji o polu bitwy – wersje te, nieliczne na wyposażeniu wojsk Ukrainy – otrzymały również mocniejszy silnik generujący 1000 KM. Ile kosztuje Bułat? Modernizacja T-64 przez Ukrainę była zdecydowanie lepszym i tańszym rozwiązaniem niż budowanie czołgu od podstaw. Cena T-64 BM Bułat nie jest ujawniona, ale powinna być zbliżona do T-72.

Ile kosztuje czołg T-84 Opłot-M?

Ukraiński T-84 Oplot-M w Kijowie w 2018 roku (fot VoidWanderer / Wikimedia)

Tym razem przyjrzyjmy się najnowocześniejszej broni w pancernym arsenale Ukrainy. Mowa o czołgu Opłot-M. Jest to czołg podstawowy o masie ok. 51 ton z trzyosobową załogą. Jego uzbrojenie stanowi gładkolufowa armata KBA-3 zasilana automatem ładującym z zapasem 46 pocisków i szybkostrzelnością nie niższą niż 9 strzałów na minutę. Czołg ten może używać również opracowanej przez Ukrainę nowoczesnej amunicji ppk Kombat (pocisk naprowadzany w wiązce laserowej). Czołg napędza silnik wysokoprężny 6TD-2E generujący do 1200 KM. Ile kosztuje ten czołg?

Ukraiński T-84 Oplot podczas ćwiczeń (fot. domena publiczna)

Gdy ukraiński przemysł obronny zaprezentował egzemplarze tego czołgu na targach zbrojeniowych w Arabii Saudyjskiej w 2011 roku, cena eksportowa pojedynczego czołgu T-84 Opłot-M wynosiła 4,9 mln dolarów. A jak z zużyciem paliwa? Diesel zastosowany przez Ukraińców jest co prawda nieco oszczędniejszy od turbin gazowych (np. w Abramsach), ale to wcale nie znaczy, że czołg pali mało. Zbiornik paliwa Opłot-M mieści 1140 litrów ropy, co zapewnia zasięg na utwardzonej drodze do 500 km. Wychodzi zatem ok. 228 litrów oleju napędowego na każde 100 km. Oczywiście podczas jazdy w terenie zużycie na pewno będzie sporo wyższe.

Ile kosztuje czołg Leopard 2 A4/PL i Leopard 2 A5?

Leopard 2PL podczas ćwiczeń na poligownie w Nowej Dębie (fot. Ministerstwo Obrony Narodowej)

Na koniec wracamy do naszego kraju i przyjrzymy się trzem odmianom niemieckiego czołgu Leopard 2 jaki służy w naszych siłach zbrojnych. Mowa o czołgu Leopard 2PL, który jest w istocie zmodernizowaną odmianą czołgu Leopard 2 A4, a także o czołgu Leopard 2 A5. Polska modernizacja czołgu Leopard 2 A4, czyli Leopard 2PL, to ważący 60 ton pojazd z wzmocnioną (w stosunku do wersji Leopard 2 A4) odpornością balistyczną pancerza wieży – co ciekawe pancerz w wersji 2PL jest wzmocniony do poziomu wyższego niż bazowy w czołgu Leopard 2 A5. W wersji 2PL również wnętrze kabiny wyposażony w okładziny antyodpryskowe chroniące 4-osobową załogę przed wewnętrznymi odpryskami w razie trafienia czołgu przez wrogi pocisk.

Leopard 2A5 podczas defilady w 2014 roku (fot. MON)

Aktualnie najnowszy czołg z serii Leopard 2, czyli model Leopard 2A7 kosztuje ok. 6-7 mln dolarów za sztukę. Modernizacja 128 egzemplarzy Leopardów 2A4 do standardu 2PL z opcją na kolejnych 14 egzemplarzy kosztowała polskiego podatnika 2,721 mld zł. Nie trzeba być biegłym w matematyce, by obliczyć, że koszt modernizacji jednej sztuki wyniósł nieco powyżej 19 mln zł, czyli ok. 4,3 mln dolarów. Leopardy 2PL napędzane są przez mocny 12-cylindrowy silnik wysokoprężny MTU MB 873 o mocy 1500 KM. Pojemność zbiornika paliwa to 1200 litrów, co wystarcza temu czołgowi na przejechanie 500 km na drodze lub 300 km w terenie.

Chcesz więcej? Zobacz pojazdy sił zbrojnych Ukrainy

No dobrze, czy można kupić czołg? Cóż… tak! W Polsce sprzętem wycofanym z użytku sił zbrojnych Rzeczypospolitej zarządza Agencja Mienia Wojskowego, która – dosłownie – wyprzedaje sprzęt wojskowy. Niektóre elementy wyposażenia może nabyć każdy zainteresowany, w przypadku czołgów jest trochę trudniej – trzeba mieć koncesję na wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Możliwy jest też zakup starego czołgu czy innego pojazdu wojskowego pozbawionego jakichkolwiek systemów uzbrojenia. Taki sprzęt może jeździć, ale poza tym w stosunku do prawdziwego czołgu, potrafi niewiele. W praktyce jednak sens zakupu czołgu widzimy jedynie w przypadku, gdy np. organizujesz jakieś muzeum lub pokazy militarne – poruszanie się nawet “bezzębnym” czołgiem po drogach publicznych jest niedozwolone (i bardzo drogie, widzieliście ile ten sprzęt pali?!).

Total
1
Shares