Certyfikacja samochodów zabytkowych to ważny temat, który ma ogromny wpływ na trendy rynkowe oraz ceny indywidualnych pojazdów, tak w sprzedaży prywatnej, jak i w biznesie aukcyjnym. Większość dużych firm samochodowych uruchamia programy certyfikacji aut zabytkowych własnych marek, podwyższa to bowiem wartość odsprzedażną (co cieszy posiadaczy takich aut i mocniej ich przywiązuje do marki) tudzież daje bieżące wpływy. Poniżej przedstawiam możliwie najbardziej aktualne opisy takiej działalności w różnych firmach samochodowych — ale od momentu, gdy zbierałem dane, usługi te mogły ulec zmianie lub likwidacji, za co brać odpowiedzialności nie mogę.
Porsche
Porsche Classic i Porsche Museum nie prowadzą działalności uwiarygodniającej samochody zabytkowe. Zatem każdy, kto twierdzi, że posiada “certyfikat autentyczności Porsche”, na pewno nie otrzymał takiego dokumentu od centrali firmy. Archiwum Porsche, mieszczące się w Zuffenhausen, nie udostępnia żadnych takich danych, choć w przeszłości wydawano tzw. “build certificates” za pośrednictwem oficjalnych klubów Porsche oraz specjalistycznych dealerów Porsche Classic. Ta praktyka zakończyła się wraz z RODO.
Nową formą certyfikacji jest Porsche Classic Technical Certificate, obecnie wydawany tylko w USA i w Australii, wyłącznie po szczegółowym przeglądzie w autoryzowanym Porsche Classic Center, nie zawiera on danych pierwszego właściciela, ani numerów seryjnych np. skrzyni biegów. Obejmuje auta od 356 do Carrery GT — ale nie w Europie.
Poza tym Porsche Classic prowadzi aktualizowany katalog oryginalnych części zamiennych, homologuje nowe autoryzowane typy opon oraz sprzedaje specjalne oleje Porsche. W przypadku Porsche pozostaje korzystanie z niezależnych ekspertów, którzy korzystają m.in. z prywatnego archiwum byłego kierowcy fabrycznego Porsche, Jürgena Bartha. W związku z tym, że wiele aut Porsche w dawnych czasach używano do sportu, wymieniając w nich mnóstwo części i naprawiając karoserie uszkadzane podczas wyścigów i rajdów, tak trudne jest uzyskanie całkowitej pewności. Na przykład w przypadku M271, czyli słynnej Carrery RS 2.7, liczą się takie szczegóły jak grubość szyb, które muszą pochodzić z belgijskiej firmy Glasverbel, grubość dachu oraz prawidłowe numery na wykonanych ze stopu magnezu elementach silnika i przekładni.
Mercedes
Rutynowo nie wydaje się żadnych certyfikatów autentyczności samochodów Mercedes. Istnieje teoretyczna możliwość uzyskania dokumentacji produkcyjnej z Classic Center w Fellbach lub przez znajomości bezpośrednio z archiwum, ale trzeba uprzednio przejść skomplikowaną procedurę potwierdzania tożsamości i udowadniania prawa własności do pojazdu. Nie wiąże się to z kontaktem fizycznym z autem i potwierdza wyłącznie pochodzenie według oryginalnych numerów podwozia/nadwozia. Ekspertyza techniczna jest możliwa w Classic Center w Fellbach pod Stuttgartem. MB Classic prowadzi katalog części zamiennych oraz dokumentacji serwisowej, sprzedaje także auta o potwierdzonym pochodzeniu.
BMW
BMW wprowadziło nowy produkt, BMW Group Classic Vehicle Certificate, oferowany wraz ze specjalnym przeglądem technicznym w wybranych lokalizacjach. Zawiera on podstawowe dane na temat linii modelowej, modelu, podstawowe dane produkcyjne oraz wyniki przeglądu wraz z dokumentacją fotograficzną. Przegląd Techniczny może wykazać niezgodność auta z pochodzeniem, ale nie jest pełną ekspertyzą o charakterze detektywistycznym.
Oprócz niego koncern oferuje dokument, zwany BMW Classic Certificate, dla aut starszych niż 20 lat. Zawiera dane produkcyjne z pierwszej dostawy. Kosztuje 109,95 euro i wymaga przedstawienia dowodu własności pojazdu. Dokument ten nie obejmuje żadnej fizycznej weryfikacji pojazdu i opiera się wyłącznie na przedstawieniu numeru nadwozia/podwozia.
BMW Classic prowadzi nadto sprzedaż autentycznych, w tym produkowanych obecnie, części zamiennych, a także sprzedaż samochodów o potwierdzonym pochodzeniu i wartości, poza tym oferując odbudowę aut na poziomie muzealnym.
Audi
Dział Audi Tradition zajmuje się promocją (wybiórczej oczywiście) historii marki Audi i pozostałych marek Auto Union. Dział sprzedaje części zamienne oraz kopie dokumentacji technicznej samochodów.
Dział oferuje także kilka dokumentów, odtwarzanych na podstawie numeru podwozia/nadwozia, dowodu własności oraz tożsamości właściciela. Najważniejszym spośród nich jest Fahrzeug-Identitätsurkunde, wystawiany dla wozów marek: NSU (samochody od 1961, motocykle do 1945), DKW, Auto Union, Audi (od 1949). Dokument zamawia się online i kosztuje on 100 euro. Zawiera dane pierwotnego właściciela według archiwum fabrycznego. Za 50 euro można otrzymać także kopię oryginalnego dokumentu dostawy lub specyfikacji wytwórczej pojazdu. Fizyczne inspekcje samochodów z oceną autentyczności nie są oferowane.
Lamborghini
Lamborghini niedawno (2015) uruchomiło szeroki program Polo Storico. Polo Storico oferuje kilka usług dla właścicieli zabytkowych samochodów Lamborghini. Przede wszystkim prowadzi usługi związane z archiwum w Sant’Agata Bolognese, w którym zawarto dane wszystkich wyprodukowanych samochodów marki. Z tym wiąże się usługa Certification of Authenticity, analogiczna do konkurencyjnej usługi Ferrari Classiche, związana z badaniem archiwum pod kątem konkretnego auta, ale także fizycznym, rzeczywistym badaniem każdego komponentu pod kątem autentyczności. Świadectwo Polo Storico nie jest wydawane, jeśli jakakolwiek część samochodu budzi wątpliwości.
Polo Storico oferuje także sprzedaż fabrycznych części zamiennych do aut historycznych, a także usługę restauracji samochodów na poziomie konkursowym.
Maserati
Maserati Classic Department oferuje autentyczne części zamienne do starszych modeli samochodów i pakiety reprintów instrukcji obsługi. Nadto oferowane są następujące typy reprodukcji dokumentów historycznych, dotyczących konkretnego samochodu (są to relatywnie nowe usługi):
Technical and Aesthetic Vehicle characteristics (dokument na pergaminie)
Zawartość: data produkcji, model, numer podwozia, numer silnika, pojemność skokowa silnika i rodzaj zasilania w paliwo, liczba cylindrów, rodzaj skrzyni biegów, rodzaj nadwozia, obręcze kół, kolor nadwozia z kodem lakieru, kolor tapicerki z kodem skóry, możliwe wyposażenie dodatkowe.
Dokument oferowany w języku włoskim lub angielskim.
Vehicle Historical Information (dokument na pergaminie)
Zawartość: data produkcji, nazwa zakładu produkcyjnego, model, numer podwozia, data zamówienia, data dostawy, dealer, pierwszy właściciel (jeśli dane dostępne), strefa geograficzna dostawy.
Dokument oferowany w języku włoskim lub angielskim.
Certificate of Origin
Zawartość: data produkcji, nazwa zakładu produkcyjnego, model, numer podwozia, typ silnika, liczba cylindrów, pojemność skokowa, numer silnika, rodzaj nadwozia.
Dokument oferowany w języku włoskim lub angielskim.
Uwaga: Certificate of Origin stanowi oficjalny dokument, podpisany przez Autoryzowanego Przedstawiciela Maserati.
Prawdziwe kopie historycznych dokumentów (kopie drukowane na pergaminie)
Zależnie od dostępności dokumentów w historycznym archiwum Maserati, Maserati Classic może dostarczyć autoryzowane kopie oryginalnych dokumentów historycznych, na przykład faktury zakupu, arkusza przedsprzedażnego badania technicznego itp. Nie jest za to oferowana fizyczna inspekcja samochodu, potwierdzająca autentyczność jego elementów.
Bugatti
Bugatti nie oferuje fabrycznego programu certyfikacji. W fabryce znajduje się niewielkie archiwum, którym zarządza jedna osoba. Uwiarygodnianie zabytkowych samochodów Bugatti następuje poprzez ekspertyzy specjalistów, najczęściej w oparciu o zasoby Bugatti Trust z siedzibą w Wielkiej Brytanii, w Prescott.
Rolls-Royce
Nie istnieje fabryczny program certyfikacji samochodów kolekcjonerskich. Kompletne archiwum dokumentacji produkcyjnej Rolls-Royce’a od 1907 do dziś, oraz Bentleya do roku 2000, posiada i udostępnia odpłatnie Rolls-Royce Enthusiasts Club z siedzibą w Wielkiej Brytanii. Ocena autentyczności poszczególnych egzemplarzy jest realizowana przez znanych specjalistów z różnych firm i nie jest powiązana ani z fabryką, ani z RREC.
Bentley
Dział klasyczny Bentleya w zasadzie dopiero zaczyna działalność, pokazując możliwości rekonstrukcji aut. Wielu entuzjastów jawnie zaprotestowało przeciwko ofercie wyprodukowania fabrycznie nowych “kontynuacji” Bentleya Blower, ale zobaczymy, jak ta lukratywna działalność się dalej rozwinie.
Ferrari
Ferrari Classiche to dział firmy, który stał się globalnym prekursorem w dziedzinie certyfikacji i pomocy dla właścicieli zabytkowych samochodów, począwszy od 2005 roku.
Dział Ferrari Classiche oferuje różne usługi, w tym szkolenia z jazdy oraz wzorcową restaurację zabytkowych samochodów. Najbardziej znaną z tych usług jest jednakże certyfikat autentyczności Ferrari Classiche, czyli tak zwana “Czerwona Księga”. Jest ona jedynym uznawanym powszechnie na świecie dowodem na autentyczność kolekcjonerskiego samochodu Ferrari, podnoszącym wartość auta. Absolutnie nikt nie kwestionuje Czerwonej Księgi. Jedyne, co należy sprawdzić przy zakupie, to zgodność stanu faktycznego z zawartością certyfikatu – czy między uzyskaniem dokumentu i transakcją dokonano wymiany jakichś istotnych elementów. Jeśli samochód posiada Czerwoną Księgę, jest automatycznie autentyczny. Jeśli istnieje najmniejsza nawet wątpliwość co do autentyczności samochodu, wówczas Czerwona Księga nie jest wydawana, nie ma w pracy Ferrari Classiche bowiem odcieni autentyczności. Samochód, w którym w roku 1964 od razu po wyprodukowaniu rozpadł się silnik i Ferrari wymieniło go na drugi, jest autentyczny, jeśli tak uznało Classiche. Żaden rzeczoznawca na świecie nie ośmiela się kwestionować ich werdyktów. Pod tym względem certyfikat ten jest wyjątkowy w skali światowej.
O Czerwoną Księgę można wystąpić dla samochodu drogowego starszego niż 20-letni, a także dla wozów F1, wyczynowych i sportowych prototypów bez względu na wiek.
Trzeba tu pamiętać, że w latach 50.-60., zanim duże udziały w firmie Ferrari kupił koncern Fiat, jakość samochodów drogowych, robionych byle jak i bardzo tanio, była katastrofalna. Wiele elementów nawalało od razu, a Enzo bezczelnie kazał klientom płacić za naprawy i wymiany, które powinny podlegać rękojmi. Uważa się, że w latach 60. zysk netto na samochodach drogowych przekraczał 200% kosztów produkcji. Dlatego też tak istotny jest certyfikat Classiche uzyskany po prawidłowej restauracji auta, które na pewno po niej jest lepsze niż wtedy, gdy było fabrycznie nowe.
Lancia
Za pośrednictwem działu FCA Heritage możliwe jest uzyskanie Certificate of Origin, wydawanego na podstawie numeru podwozia. Dokument ten potwierdza pierwszą specyfikację samochodu i dane produkcyjne, nie wiążąc się z fizycznym badaniem auta przez eksperta.
Można także zamówić Certification of Authenticity, usługę podobną do Ferrari Classiche. Po inspekcji auta w Turynie, Arese lub pod własnym adresem i po stwierdzeniu faktycznej autentyczności jego elementów wydawana jest książka dokumentacji w tekturowym pudełku. Koszt zależy od stopnia trudności i lokalizacji wykonywania ekspertyzy.
Alfa Romeo
Za pośrednictwem działu FCA Heritage możliwe jest uzyskanie Certificate of Origin, wydawanego na podstawie numeru podwozia. Dokument ten potwierdza pierwszą specyfikację samochodu i dane produkcyjne, nie wiążąc się z fizycznym badaniem auta z natury.
Można także zamówić Certification of Authenticity, usługę analogiczną do Ferrari Classiche. Po inspekcji auta w Turynie, Arese lub pod własnym adresem i po stwierdzeniu faktycznej autentyczności jego elementów wydawana jest książka dokumentacji w tekturowym pudełku. Koszt zależy od stopnia trudności i lokalizacji wykonywania ekspertyzy.
Alfa Romeo Heritage oferuje także sprzedaż wyjątkowych egzemplarzy kolekcjonerskich, które wcześniej należały do producenta, a także ekspercką restaurację samochodów do standardu konkursowego/muzealnego.
Aston Martin
Brak fabrycznego programu certyfikacji. Właścicielom w poszukiwaniu dokumentów produkcyjnych zazwyczaj pomaga Steve Waddingham z centrali Astona w Gaydon, a także niezwiązana z fabryką organizacja Aston Martin Heritage Trust (z ogromnym archiwum) oraz należący do fabryki zakład Aston Martin Works, który także przeprowadza szczegółowe inspekcje. Podobne inspekcje wykonują także pozostali autoryzowani dealerzy Aston Martin Heritage.
Tani, klasyczny Aston Martin? Proszę bardzo!
Jaguar
Jaguar Daimler Heritage Trust, który nie należy do przedsiębiorstwa Jaguar Land Rover, wystawia za opłatą certyfikat pochodzenia samochodu, zawierający pierwszą specyfikację i w miarę możliwości nazwisko pierwszego właściciela. Dokument nie obejmuje żadnej fizycznej inspekcji samochodu.
Jaguary o wielkiej wartości poddaje się ocenie specjalisty, w przypadku C-type i D-type jest nim na przykład Chris Keith-Lucas, założyciel firmy CKL.
Jak dobrze kupić Jaguara E-Type? Zobacz, jak nie stracić pieniędzy
Abarth
Za pośrednictwem Officine Classiche Abarth możliwe jest uzyskanie Certification of Authenticity, usługę analogiczną do Ferrari Classiche. Po inspekcji auta w Officine Classiche w Turynie, Museo Storico Alfa Romeo w Arese lub pod własnym adresem i po stwierdzeniu faktycznej autentyczności jego elementów wydawana jest książka dokumentacji w tekturowym pudełku oraz tabliczka do umieszczenia w aucie. Koszt zależy od stopnia trudności i lokalizacji wykonywania ekspertyzy. Usługa obejmuje wyłącznie auta starsze niż 20 lat.
Abarth Heritage oferuje także ekspercką restaurację samochodów do standardu konkursowego/muzealnego.
Klasyczny Abarth – to jest coś!
Fiat
Za pośrednictwem działu FCA Heritage możliwe jest uzyskanie Certificate of Origin, wydawanego na podstawie numeru podwozia. Dokument ten potwierdza pierwszą specyfikację samochodu i dane produkcyjne, nie wiążąc się z fizycznym badaniem auta z natury.
Można także zamówić Certification of Authenticity, usługę analogiczną do Ferrari Classiche. Po inspekcji auta w Officine Classiche w Turynie, Museo Storico Alfa Romeo w Arese lub pod własnym adresem i po stwierdzeniu faktycznej autentyczności jego elementów wydawana jest książka dokumentacji w tekturowym pudełku. Koszt zależy od stopnia trudności i lokalizacji wykonywania ekspertyzy.
Fiat Heritage oferuje także sprzedaż wyjątkowych egzemplarzy kolekcjonerskich, które wcześniej należały do producenta, a także ekspercką restaurację samochodów do standardu konkursowego/muzealnego.
Wnioski
Wszystkie certyfikaty powyżej opisanych typów oczywiście potrzebne są po to, by utrzymywać możliwie wysoką wartość samochodów kolekcjonerskich, a także po to, by chronić handel takimi autami przed oszustami. Największą obiektywną wartość przedstawiają naturalnie te, które wiążą się z fizyczną inspekcją samochodu w naturze. Według mnie istniejące obecnie trendy w świecie aut zabytkowych wzmocnią ten dochodowy dla producentów biznes, który oczywiście daje wymierne zyski także kolekcjonerom.